Klasa III gimnazjum. Lekcja nr 3 "My, naród stanów Zjednoczonych"

Po odkryciu Ameryki (1492 rok) tysiące Europejczyków ruszyły za ocean. Portugalczycy stopniowo zajmowali Brazylię, a Hiszpanie - resztę Ameryki Południowej, Amerykę Środkową i część Północnej. Od początków XVII wieku Anglicy zakładali osady na wschodnim wybrzeżu dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. W głębi kraju oraz w Kanadzie osiedlali się Francuzi

W XVII i pierwszej połowie XVIII stulecia powstało 13 angielskich kolonii w Ameryce Północnej. Ponad dwie trzecie ich mieszkańców pochodziło z Anglii, ale przybywały też grupy osadników z Niemiec, Irlandii i Holandii. Prawie jedną czwartą ludności kolonii stanowili czarnoskórzy niewolnicy z Afryki.

Z początku życie Europejczyków za oceanem było bardzo trudne. Pierwsi osadnicy zginęliby z głodu, gdyby nie Indianie, którzy zimą dostarczali im pożywienie. Ci rdzenni mieszkańcy kontynentu, podzieleni na skłócone plemiona, żyli na poziomie neolitu. Posługiwali się narzędziami i bronią wykonanymi z kamienia, drewna lub kości zwierząt. Żywność zapewniały im polowania, zbieractwo, łowienie ryb, a niektórym plemionom - uprawa roli.

Dobre stosunki kolonistów z Indianami szybko się skończyły. Osadników wciąż przybywało, toteż potrzebowali oni nowych ziem pod uprawę i na pastwiska dla bydła. Przemocą lub podstępem zagarniali łowieckie tereny Indian, po czym przyłączali je do kolonii.

Kolonistów szybko przybywało. W 1670 roku było ich około 112 tysięcy, sto lat później - 2,5 miliona. Ludzie ci utrzymywali się głównie z rolnictwa i hodowli. W ciepłych koloniach południa. gdzie do pracy wykorzystywano tysiące niewolników, powstały wielkie plantacje tytoniu, indygo, a potem bawełny. Na północy przeważały mniejsze gospodarstwa, tzw. farmy, na których rzadko zatrudniano niewolników. W północnych koloniach, inaczej niż w południowych, rozwijały się liczne manufaktury. Między koloniami istniały ogromne różnice religijne, narodowościowe, gospodarcze. Łączyło je jedno: wszystkie podlegały Koronie Brytyjskiej.

Rząd Anglii pragnął jednego: ciągnąć z kolonii jak największe zyski. Hamował rozwój rzemiosła w Ameryce, żeby koloniści musieli kupować angielskie wyroby - cały handel był prowadzony za pośrednictwem brytyjskich okrętów. Osadnicy tolerowali tę zależność, gdyż wojska angielskie chroniły ich przed Francuzami z Kanady.

Przyczyny konfliktów z Anglią:

     - traktowanie kolonii amerykańskiej jako źródła surowców

     - przerzucenie przez parlament brytyjski części kosztów wojny siedmioletniej na kolonie(poprzez podniesienie podatków), czyli uchwalenie Ustawy Cukrowej i Ustawy Stemplowej

     - utrudnianie przez Brytyjczyków koloniom prowadzenia handlu zagranicznego oraz zakaz rozwijania manufaktur

     - dążenie Anglii do utrzymania kolonii w zależności politycznej i gospodarczej

Bezpośrednią przyczyną otwartego konfliktu Anglii z koloniami amerykańskimi było zatopienie przez Amerykanów ładunku herbaty przywiezionego do portu w Bostonie. W 1767 roku Anglia wprowadziła cło na herbatę. W grudniu 1773 roku nastąpiło zatopienie przez kolonistów ładunku herbaty (co nazywa się ,,bostońską herbatką"). W 1774 roku toczą się obrady I Kongresu Kontynentalnego w Filadelfii. Wiosną 1775 roku następuje pierwsze starcie kolonistów z Anglikami pod Lexington i Concord. To początek wojny. W 1775 roku obraduje II Kongres Kontynentalny w Filadelfii.

Anglicy dysponowali dobrze wyszkoloną, 55-tysięczną armią i potężną flotą. Amerykanie praktycznie nie mieli okrętów wojennych, a ich kilkunastotysięczne sity zbrojne przypominały raczej zgraję obdartych włóczęgów niż wojsko. Wodzem naczelnym tej armii został jeden z niewielu Amerykanów mających doświadczenie wojskowe, Jerzy Waszyngton.

Na pomoc koloniom amerykańskim zjeżdżali Europejczycy, m.in. dwaj Polacy, którzy zostali bohaterami narodowymi Stanów Zjednoczonych: Tadeusz Kościuszko i Kazimierz Pułaski.

Tadeusz Kościuszko był inżynierem wojskowym, wykształconym w Polsce i we Francji. Wstąpił do armii amerykańskiej poruszony ideałami wolności i niepodległości. Zlecono mu budowę fortyfikacji. To on wybrał miejsce pod Saratogą, które umocnił tak dobrze, że wojska angielskie nie zdołały go zdobyć  i musiały się poddać. Ich kapitulację uznano potem za punkt zwrotny wojny. Za swoje zasługi Kościuszko otrzymał amerykańskie obywatelstwo i stopień generała brygady.

Kazimierz Pułaski pojechał do Ameryki, by ,,służyć obronie wolności". Szybko zasłynął z odwagi i umiejętności kawaleryjskich. Gdy ocalił armię amerykańską przed klęska (i uratował życie Waszyngtonowi) nadano mu tytuł generała brygady. Zorganizował kilkusetosobowy oddział ochotników nazwany Legionem Pułaskiego. Zginął od postrzału w czasie oblężenia Savannah. Uznano go za ,,ojca kawalerii amerykańskiej" i bohatera narodowego Stanów Zjednoczonych.

W 1781 roku połączone siły francusko - amerykańskie zmusiły do kapitulacji armię angielską pod Yorktown. Angielska przegrana oznaczała koniec wojny. W 1783 roku podpisano pokój, na mocy którego Wielka Brytania uznała niepodległość Stanów Zjednoczonych.

Każdego roku 4 lipca jest świętowany w Stanach Zjednoczonych jako Dzień Niepodległości. Tego dnia bowiem, w 1776 roku, przedstawiciele 13 amerykańskich kolonii podpisali Deklarację Niepodległości. Powołała ona do istnienia niepodległe państwo: Stany Zjednoczone Ameryki (a właściwie: Zjednoczone Państwa Ameryki, w skrócie USA). U podstaw Deklaracji Niepodległości leżały oświeceniowe poglądy na wolność i równość wszystkich ludzi. W praktyce zasady te zrealizowano tylko częściowo. W Stanach Zjednoczonych żyło wówczas ponad 700 tysięcy niewolników. Nie wyzwolono ich, gdyż zniweczyłoby to interesy plantatorów z Południa.

W 1787 roku delegaci 12 stanów (przedstawiciele trzynastego odmówili przyjazdu) spotkali się na zjeździe w Filadelflii. Po czterech miesiącach prac uchwalili konstytucję Stanów Zjednoczonych. Dokument ten, przygotowany dla 2.5 miliona ludzi, do dziś określa ustrój mocarstwa liczącego ponad 300 milionów mieszkańców Konstytucja wprowadziła trójpodział władzy, a także system prezydencki: prezydent ma najszersze kompetencje wykonawcze ograniczane przez Kongres, który otrzymał władzę ustawodawczą. Dzieli się on na Izbę Reprezentantów i Senat. Władzę ustawodawczą i wykonawczą kontrolował Sąd Najwyższy.

Postanowienia, które nawiązują do idei oświecenie to:

- wprowadzenie równości wobec prawa wszystkich obywateli, bez różnicy czy był biedny, czy bogaty

- równość i tolerancja wobec wszystkich religii wyznawanych przez obywateli

- wprowadzenie monteskiuszowskiej zasady trójpodziału władz na wykonawczą, sądowniczą i ustawodawczą.